معرفی فیلم تراژدی مکبث (The Tragedy of Macbeth)

فردا و فردا و فردا. می خزد با گامهای خرد …

نمایشنامه جاویدان مکبث از زیباترین و بازترین متون تاریخ ادبیات است. شکسپیر نویسنده شهیر انگلستانی در دوره رنسانس در اروپا می زیسته است. دوره ای که جدال بین جنگ آوری و شاخص های دوره گوتیک با عصر انسان گرایی در تضادی پرکشش کنارهم قرار می گرفتند. در این دوره اندک اندک سیاست و خردورزی جای خود را به جنگ آوری، دلاوری و ماجراهای سلحشوری می داد. مکبث داستان یک دلاور اسکاتلندی است که جادوگران به او نوید شاه شدن می دهند و مکبث بعد از کشتن شاه دانکن به تاج و تخت می رسد. اما خون اول، خون بیشتر می طلبد. لذا خون در برابر خون ذاتا خصیصه ی گوتیکی ست که باید رختش بسته شود. شکسپیر این تقابل خرد و دلاوری را در نمایشنامه های دیگرش نیز دارد.

در نمایشنامه هملت، هملت باید روح رنسانسیش را راضی کند تا انتقام پدر را که فریضه ای واجب است از عمویش بستاند. همین تقابل تا انتها نمایشنامه را پیش می برد. در نمایشنامه اتللو مغربی، اتللو جنگ آوری با خویی وحشی، مغلوب سیاست، تفکر و خردورزی حیلگرانه کاراکتر یاگو می شود. اتللو زن زیبایش یعنی دسدمونا را می کشد. در ریچارد سوم، ریچارد کج اندام با دسیسه هایی حکومت را غصب می کند. در تمام این نمایشنامه ها  رنسانس و قرون وسطی همدیگر را نابود می کنند تا به شخص یا گروه سومی برسد. انگار شکسپیر اعتقاد دارد رنسانس خود و گوتیک را نابود می کند تا جهان را به دوره ای مدرن برساند.

تراژدی مکبث  محصول سال ۲۰۲۱ به نویسندگی و کارگردانی جوئل کوئن است. این نخستین فیلمی است که یکی از برادران کوئن بدون دخالت دیگری ساخته است. در این فیلم دنزل واشنگتن، فرانسیس مک‌دورمند (که تهیه کننده فیلم نیز هست)، برتی کارول، الکس هاسل، کوری هاکینز، هری ملینگ، کاترین هانتر و برندان گلیسون به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم را همین الان می توانید در اپل تی وی ببینید.

بازیگران این فیلم و نقش هایی که در این داستان جاویدان بازی می کنند به شرح زیر است:

• دنزل واشینگتن در نقش مکبث
• فرانسیس مک‌دورمند در نقش لیدی مکبث
• برندن گلیسون در نقش پادشاه دانکن
• کوری هاکینز در نقش مکداف
• موزس اینگرام در نقش لیدی مکداف
• هری ملینگ در نقش ملکوم
• رالف اینسون در نقش کاپیتان
• برایان تامپسون در نقش جوان قاتل
• سین پاتریک توماس درنقش مونتیت
• لوکاس بارکر در نقش فلانس
• کاترین هانتر به عنوان جادوگران
• الکس هاسل در نقش راس

اقتباس

از مکبث و به طوری کلی اکثر آثار شکسپیر چندین و چندین بار آثار چه داستانی و چه سینمایی اقتباس شده است. فیلم جوئل کوئن از آخرین افتباسات سینمایی از مکبث است. کوئن به صورت سیاه و سفید این فیلم را فیلمبرداری کرده است و میزانسن ها و طراحی صحنه به صورت تئاتریکال و استلیزه طراحی شده است. می توان گفت به فضا و ساختار نمایشنامه این اقتباس وفادارانه عمل می کند. کاراکتر مکبث که توسط دنزل واشنگتن بازیگر سیاه پوست ایفا می شود ناخودآگاه معناهای دیگری به این اقتباس و مکبث اضافه می کند. مردی سیاهپوست که از اعماق سیاهی ها شاه می شود.

بازیگری

فرانسیس مک دورمند در نقش لیدی مکبث درخشان است. اصولا بازی کردن در نقش های تکراری که سالیان سال بازیگران متعددی آن را بازی کرده اند و همه ی منتقدان و اکثر تماشاگران زوایای متفاوت آن کاراکتر را می شناسند سخت است. اصولا نقشی مثل لیدی مکبث برای ما انتظاراتی پدید می آورد. مک دورمند در حالی که به انتظارات ما پاسخ می دهد لیدی مکبث را متفاوت بازی می کند. لیدی مکبث یک کاراکتر خبیث دستیار قاتل نیست. بلکه ترحم ما را بر می انگیزاند. او انسانی لیدی مکبث را باز می کند. در دیالوگ معروف پاک شو ای لکه ی ننگین فوق العاده عمل می کند و با ریتم و تمپوی درونی بالا و ظاهری آرام بازی اش می کند. مک دورمند برنده اسکار برای فیلم سه بیلبورد مک دونا این نقش را به زیبا ترین حالت ممکن بازی می کند.

دنزل واشنگتن شاید در نگاه اول انتخاب عجیبی برای مکبث به نظر برسد. اما او قطعا به مدد کارگردان جوری دیگر این کارکتر را بازی می کند. ما یک مکبث ضعیف را شاهد هستیم که بسیار متمدن است. خوی وحشی ای که در ذهنمان از او داریم آنچنان به چشم نمی آید. او نیز کاراکتر را انسانی و با توجه به جنبه های روانشناسانه ایفا می کند. مکبث شک می کند مکبث پشیمان می شود خوی وحشی اش رام شده است و مانند یک انسان خرد وررز با خودت مبارزه می کند. فردا و فردا و فردا معروفترین دیالوگ مکبث پس از شنیدن مرگ لیدی مکبث در این فیلم شاید به این اشاره دارد که روزها می گذرد و قتل، ناامنی و جنایت به پایان می رسد. تراژدی ای که روزنه ای امید در خود نهفته دارد.

برای اینکه همین الان با همذات پنداری با کاراکتر مکبث و لیدی مکبث مرتکب قتل شوید و با خطای تراژیک سقوط کنید و با فارغ شدن از فیلم به نوری در دوردست امیدوار بمانید این فیلم تاریک و سیاه سفید را در اپل تی ببینید.